Dit project verbind
schaduwspel met de Nederlandse koloniale geschiedenis.
Ik leid de workshop in met een raamvertelling waarin het onderwerp uit de geschiedenis b.v. ongelijkheid of opstand wordt introduceert. Vervolgens bouwt elk deelnemer zijn eigen pop. Uiteindelijk spelen de kinderen samen een vervolg achter het toneel.
Een raamvertelling die deze onderwerpen aandraagt is Carnaval der Dieren:
Bij de jaarlijkse telling van dieren raakt de opperteller in de war. Er verschijnen gemengde dieren. Zo komt er een aapjeskreeft – een aap met een kreeften-tang. Dat kan toch niet, die hoort hier toch niet.
Toen ik in groep vijf van een basisschool naar een portret uit de 17e-eeuw keken vroeg Mark, acht jaar oud: “Juf, waarom zijn er geen zwarte mensen op dat schilderij te zien?” De leerkracht, die net als ik wit is, voelde zich ongemakkelijk en gaf een ontwijkend antwoord. Ik voelde me geraakt maar ook ik zweeg. Er stond een “grote witte olifant” in de kamer waar niemand omheen kon maar iedereen van wegkeek. De olifant is de koloniale geschiedenis. Een ogenschijnlijk onschuldige les in beeldbeschouwing toont aan dat de sporen van de koloniale geschiedenis niet in een stoffig verleden liggen, integendeel: het denken en voelen van vierhonderd jaar koloniale geschiedenis doordrenkt ons huidige leven met stereotypen, vooroordelen, en ongemakkelijke stiltes.
Na onderzoek van het educatief materiaal van geschiedenis en de tijdlijnen van de tijdvakken en Canon van Nederland ben ik overtuigd dat hier een eenzijdig en rooskleurig beeld wordt geschetst met een eenzijdig perspectief. Wil je meer weten over mijn onderzoek en de conclusies en resultaten, klik dan hier.
Andere raamvertelling en workshops raken de volgende vragen aan:
Helden, Monster, loser of demon... ?
Wie is een held van de Nederlandse geschiedenis? Wie herinneren we ons hoe? Wat gebeurd er als een voormalig held op eens schurkachtige trekken vertoond? In hoeverre waren zeehelden ook boeven? Is een held soms ook bang, vervolgd van demonen?
Vorst of Volk:
Ik leid de workshop in met een raamvertelling waarin het onderwerp uit de geschiedenis b.v. ongelijkheid of opstand wordt introduceert. Vervolgens bouwt elk deelnemer zijn eigen pop. Uiteindelijk spelen de kinderen samen een vervolg achter het toneel.
Een raamvertelling die deze onderwerpen aandraagt is Carnaval der Dieren:
Bij de jaarlijkse telling van dieren raakt de opperteller in de war. Er verschijnen gemengde dieren. Zo komt er een aapjeskreeft – een aap met een kreeften-tang. Dat kan toch niet, die hoort hier toch niet.
Het feit dat ik zweeg op de pertinente vraag van Mark zat me dwars en gaf een impuls om manieren te vinden dat onvermogen te duiden en het te boven te komen. “Koloniale afasie”, een term bedacht door de in New York woonachtige antropologe Ann Laura Stoler biedt handvatten. Stoler stelt: “Met afasie wordt de obstructie van kennis bedoeld. Het is geen kwestie van onwetendheid of afwezigheid. Afasie is een versplintering, moeite hebben met spreken, moeite met het vinden van een vocabulaire waarin passende woorden en concepten met passende dingen worden geassocieerd”. Met de wens om die woorden, feiten en kennis te vinden, begon ik met een onderzoek naar tijdlijnen die op basisscholen in geschiedenislessen worden gebruikt. In het onderwijs, zo kwam ik achter, ligt de oorsprong, of in elk geval een van de oorsprongen, van de “koloniale afasie” waar Stoler over spreekt.
Na onderzoek van het educatief materiaal van geschiedenis en de tijdlijnen van de tijdvakken en Canon van Nederland ben ik overtuigd dat hier een eenzijdig en rooskleurig beeld wordt geschetst met een eenzijdig perspectief. Wil je meer weten over mijn onderzoek en de conclusies en resultaten, klik dan hier.
Aan de grondslag van het koloniale project lag onder andere racistisch denken: De mensen werden ingedeeld in verschillende bevolkingsgroepen, op grond van uiterlijke kenmerken zoals huidskleur met verschillende rechten en plichten. Men was niet gelijk aan elkaar. Hoe kwamen mensen in opstand? Hoe eindigde het koloniale Nederlandse project? Is het wel geeindigd? De laatste jaren is steeds duidelijker geworden in welke mate rascistisch denken ons heden nog beinvloedt. In mijn projecten probeer ik aan de bewustwording hiervan te werken.
Andere raamvertelling en workshops raken de volgende vragen aan:
Helden, Monster, loser of demon... ?
Wie is een held van de Nederlandse geschiedenis? Wie herinneren we ons hoe? Wat gebeurd er als een voormalig held op eens schurkachtige trekken vertoond? In hoeverre waren zeehelden ook boeven? Is een held soms ook bang, vervolgd van demonen?
Ongelijkheid is van alle tijden en speelde niet alleen in koloniale regimes een rol. In andere tijden was dit verschil in status en klasse uiterlijk zichtbaar door het dragen van verschillende kleding. Hoe onderscheid je de schaduw van een koning van die van een gewone burger?
Wie: voor groepen 5-8 en ouder, ook voor volwassenen
Wat: in overleg of een lessenreeks of een workshop van 1.5 uur
Steekworden/Tags: tijdvak Ontdekkers en hervormers/ wereldoorlogen/ pruiken en revoluties, handelsnatie, handelskapitalisme, Nederlands-Indië, Indonesië, VOC, Gouden Eeuw, kolonie, slavernij
